Шергакан йолташ-влак! Ме таче марий калык модыш дене палдарымашнам умбакыже шуена. Сонарыш коштмаш – марий калыкын ик эн тошто пашаже лийын. Мутлан, «Йос коштыктымаш», «Мераҥ поктымаш», «Рывыж капкан» да моло модышла гоч кугезына-влакын сонарзе улмыштым пален налына. Ик тыгай модыш дене ме тендам таче палдарена.

Тиде модыш, мутут уке, тошто озанлык паша дене кылдалтын. Вет иктаж кок шӱдӧ ий ожно сонарзе паша кочкыш-йӱыш ямдылымаште ик кугу эҥертыш лийын. Сандене иикшыве-влакымат изинекак ты пашалан туныктен шогеныт – сонарзым ямдыленыт.

Мераҥ поктен модмаш самырык еҥым чулымым, шекланен моштышым, шке патырлыкым да чоялыкым кӱлеш жапыште кучылт моштышо лияш туныктен. Тидлан кугун ямдылымыжат ок кӱл: кидыштет кандыра да олым кылдыш лийже – сита.

Модышышто вич еҥ деч шагал огыл лийшаш. 10 але 15 модшо лиеш гын, утларак веселан эрта, тӱшка еш шӱлышеш илаш туныкта.

Модышын тӱҥ радамже тыгай. Тӱшка гыч ик сонарзым шерева почеш ойырат, молышт мераҥ лийыт. Сонарзе ден ик мераҥ мутланыме жапыште молышт палемдыме кундемыште (оралте коклаште, садерыште, чодыра аланыште) шылыт. Мутланымаш пытымек, сонарзе мераҥ покташ кая. Кӧм ужеш, тудым, поктен шуын, олым пидышыж дене лупшалын колта гын, тудо мераҥ лӱймылан шотлалтеш. Тыге сонарзе чыла мераҥым лӱйкален пытарышаш. Вес гана сонарзе олмеш икымше лӱялтше еҥ кодеш.

Тиде модышлан сонарзым ойырымо годым лудышымат кучылтыт. Мутлан, тыгайым:

Арча-бурча, лынги-лӱнги,

Тыкыс-тукыс, коян чык амии маар.

(Ӱпымарий. Марий мутер, 1928. 26 стр.)

Мераҥ-влакын шылме жапыштышт сонарзе ден мераҥ коклаште тыгай мутланымаш кая:

– Мераҥ-мераҥ, куш кает?

– Шопкем нулташ мый каем.

– Мераҥ-мераҥ, чапат кушак лаштырген?

– Ий ӱмбалан лаштырген.

– Мераҥ-мераҥ, почет молан кӱчык?

– Озан пийже пурлын налын.

– Мераҥ-мераҥ, пылышет кушак шемемын?

– Пӱнчӧ шикшеш шемемын.

– Мераҥ-мераҥ, курык тайыл почеш волымет годым молан шуҥгалтат?

– Шеҥгел йолем кужу.

– Мераҥ-мераҥ, молан шинчам карен малет?

– Поян озан пийже деч лӱдам.

– Мераҥ-мераҥ, молан идалыкыште кок тӱрлӧ ужгам чиет?

– Пӱртӱс дене келшынем.

– Мераҥ-мераҥ, молан шинчат шайык?

– Йырым-ваш ужнем.

– Мераҥ-мераҥ, молан корно тореш тӧрштылат?

– Тыйын гай пычалзым ондалынем!

Мераҥ тыге манешат, шкежат умбакыла куржын колта. Молым кычалме жапыште сонарзе деч шылеш.