Кугурак ийготан лудшо-влаклан С. Г. Чавайн лӱмеш калыкле книгагудын «У старт. 55+» проектше кумшо ий илышыш шыҥдаралтеш. Проектын «Мыйын Марий Элем» («Мой Марийский край») лӱман ик ужашыже (модульжо) марий калыкын илышыже, йӱлаже, тӱвыраже да ойыртемалтше уста еҥже дене палдара.

2019 ий шыжа (октябрь) тылзын 16-шо кечынже ме марий тӱр нерген келгынрак палаш кумдан палыме тӱрлызӧ, пӱртӱсым, шочмо калыкнан поро йӱлажым лым лийде шымлыше краеведын, мер пашаеҥын, маритӱр мастар Ираида Александровна Степанован «Энсай» лӱман салонышкыжо экскурсий дене мийышна. Озавате мемнам чылт акрет годсо марий шӱлышан, ӧрыктарыше мотор тоштерыштыже пеш порын вашлие. Тӱр вургемын молан ямдылалтмыжым, айдемын илышыштыже могай жаплан келыштаралтмыжым, але ты пагыт нерген умылымашыжым кидмастар оҥайын каласкален пуыш. Кызыт утларакшым Ираида Степанова Россий президентын грантше кӱшеш почмо «Марий тӱр рӱдер» пелен марий тӱрым шымлыме сомылым шукта. Свердловск, Пермь, Угарман кундемлаш, шкенан республикысе ятыр районыш лектын коштын, шуко арверым поген. «Мемнан дене тӱржат чын тӱрлымӧ да аралтыш виян улыт. Мый дечем арверым налын кайыше еҥ тудым куанен кучылтшо», – манеш кидмастар.

Ираида Александровна марий тӱрым шӱм-чон вошт колтен, кажне тамгажым умылаш тыршен, шонымашыжым марий кумалтыш мут, ойӧрӧ, калык пале, тошто марий ой дене пеҥгыдемден умылтарен, кум книгам: «Маритӱр» («Встречи с марийской вышивкой») (2005), «Кӱсото» («Святая роща») (2012), «Маритӱрыштӧ Юмо-влак» («Боги в марийской вышивке») (2017) – савыктен луктын.

Мыланна вашлиймаш пеш келшен. Ираида Степанован ойлымыж почеш вуй корштымо годым тудо шымакшым упшал шинчеш. Меат шымакшым шынден, мыжерым чиен ончышна.

Пеш кугу тау, Ираида Александровна, марий йӱлам арален кодымаште кугу сомылым ыштен шогымыланда! Шонымашда илышыш шыҥдаралтше, таза да пиалан лийза! Пашада ушнен шогыжо!