Унчо (Шоруньжа) – финн-угортӱнян 2019 ийысе тӱвыра рӱдӧ верже лийын. Тышке марий калыкын йӱла ойыртемжым ончаш, илыш радамже нерген пален налаш уна-влак вес элла гычат толаш тыршат.

Теле тылзын 20-шо кечынже С. Г. Чавайн лӱмеш калыкле книгагудын пашаеҥышт да «У старт. 55+» проектыш коштшо-влак ты селаш миен толна.

Кужу корным эртен, ме Унчо селасе вӱд вакш воктене чарнышна. Тыште мемнам этнографий рӱдерым вуйлатыше Алексей Витальевич Иванов ден кум гана уэш погымо 100 ияш вакшын пашаеҥже весела ял марий Виталий вашлийыч. Виталий толшо-влакым тӱрлӧ шурно пырче дене палдарыш да кузе йоҥыштымым ончыктыш. Ты вакшыште С. Николаевын «Салика» пьесыже почеш шындыме кином войзымо нергенат палемдыш.

Вара Шлань ялыште верланыше Марина Геннадьевна Гаврилован вуйлатыме «Акректтӱр» студийыш мийышна. Тыште мемнам поро пашаеҥ-влак кумылын вашлийыч да тутло кочкыш дене сийлышт. А ӱстембалныже мо гына уке! Коҥгаш кӱэштме мелна, туара, йошкарушмен гыч ыштыме когыльо, шинчалтыме кияр, мӱй, полан варене, шӱр да палыш. Унала мийыше кова-влакым эн чот марий кочкыш – палыш ӧрыктарен. Вет тиде кочкыш марий кундемыште чыла вере аралалт кодын огыл. Шукыж годым тудым кугу пайремлан кӱэштыт.

Мемнам вучышо оза-влак уна вашлийме да марий сӱан мурым йоҥгалтарышт, кушталтенат ончыктышт. Мастар-класс деч вара кумылан-влак йыр шогалын кушталтенат нальыч.

«Акреттӱр» студийыште ме марий арверым, мотор тӱрлымӧ вургемым ӧрын, йӧратен ончен коштна. Иван Гавриловын мастерскойышкыжо пурен ончална. Кидмастар ӱяҥгевоштыр гыч ыштыме арвер-влакше дене ӧрыктарыш. Людмила Иландаевна Аксюбинан вуйлатыме «Тошто марий сурт-пече» тоштерышкыже пурышна. Тыште вес курымыш логалмыла веле чучеш! Тысе пашазе-влак шуко тошто арверым поген, арален коден кертыныт!

Шокшын вашлиймыштлан этнографий рӱдер пашаеҥ-влаклан кугу таум ойлена да пеҥгыде тазалыкым тыланена! Пашада ушнен шогыжо!