Калык артист (И.И. Россыгин /1918 – 1962/)

26.07.2018 | 1606 просмотра(ов)

Сергей Григорьевич Чавайн лӱмеш калыкле книгагудын краеведений пӧлкаштыже Марий АССР-ын калык артистше Илья Иванович Россыгинын (1918 – 1962)  шочмыжлан 100 ий темме лӱмеш «Калык артист (И.И.Россыгин)» лӱман книга ончерым погымо. Книга ончер 20 август марте шуйна.

Пагален ӱжына!

Тиде ончерыш погымо марий калыкын ик эн йӧратыме, уста артист–комикше Илья Россыгинлан пӧлеклалтше книга ден статья-влакым. Тыштак муаш лиеш марий театр нерген возымо книгалам. Артист нерген шуко шарнымашым возеныт тудын йолташыже ден палыме–влакше. Сай шарнымашым возеныт Марий АССР-ын калык артистше Виктор Бурлаков ден ончычсо марий театрын режиссержо Сергей Иванович Иванов да молат.

Илья Иванович Россыгин 1918 ий 24 июльышто шочын. Илыш неле лийын, чиктен-пукшен шогалташ пареҥге веле гынат, Йыван Иля эргыжым туныкташак, айдемышкак лукташ шонен. Кукнур шымияш школышто рвезе чыла предмет денат сайын тунемын. «Вуйыштыжо арва огыл, ужат», — шоналтен тунам куанымыж дене ачаже. Олашке артистлан тунемаш каяш кӧ ойым ыштен — таче иктат каласен огеш керт.

1935 ийыште Илья Россыгин, экзаменым да конкурсым чаплын кучен, Марий музыкально-театральный училищын студентше лиеш. Экзаменационный комиссийыште  Купсола марий драматург А. Ф. Конаковын ӱдыржӧ, артистка Нина Конакова лийын. Абитуриент Россыгинын сценкым модын ончыктымыж деч вара, комиссий член- влакет пел шагат наре воштылыныт да «тиде рвезе артист лияшак шочын»,  маныныт. Тыгерак тӱҥалын землякнан артист корныжо.

Илья Иванович Россыгинын сценыште модмыжым ончышо, тыгак критик-влакат марий театр тыгай тале комедийный актерым Россыгин деч ончычат, тудын деч варат тетла ужын огытыл, маныт. Актер Россыгинын икымше рольжо С. Николаевын «18-ше ий» пьесыже почеш лийын.А кузе устан келыштареныт Анастасия Страусова  дене Н. Арбанын «Кенеж йӱд» пьесыж почеш шындыме спектакльыште Одоким ден Ведасин рольыштым. Лийын Илья Ивановичын драматический рольжат, но калык тудын деке лирика да комедийный артист семын тунемын.

Илья Ивановичын шӱмжӧ 1962 ий 2 январьыште кырымым чарнен. 45 ийыш тошкалше, Марий АССР-ын творческий талантан  калык артистше йӱштӧ мландыш возын, но тудын поро кумылжо, весела койыш-шоктышыжо, усталыкше —  курымеш калык, тудым ужшо да палыше-влак коклаш кодын.

Актер нерген тыгай литературым лудаш лиеш:

  Лӱмжо нигунам ок шапалге : [Илья Иванович Россыгин] // Иванов С.   Марий театрын  мастарже-влак : очерк, статья, шарнымаш, вашмутланымаш / Сергей  Иванов. – Йошкар-Ола, 2016. – С.52 – 61.

 Россыгин Илья Иванович (1918 – 1962), народный артист МАССР (1951) // Кульбаева Н. И. Артисты марийского театра: биобиблиографический справочник / Н. И. Кульбаева ; МарНИИЯЛИ ; МНТД им. М. Шкетана – Йошкар-Ола, 2005. – С.179-182.

Москвин Ф. Талант орлаҥгым рӱзалтен  / Федор Москвин // Илышын воштончышыжо: М.Шкетан лӱмеш Марий кугыжаныш театрын 75-ше идалыкшылан пӧлеклалтеш / Г.Зайниев чумырен. – Йошкар-Ола, 1994. – С.179-187.

Иванов С. Лӱмжӧ нигунам ок шапалге / С. Иванов  // Ончыко. – 1994. - № 10. – С.102 – 111.

Алексеева Л. Всегда в памяти людской / Л. Алексеев // Край сернурский. – 2008. – 18 июля.

Белкова С. Тыгай уста еҥ курымлан икте шочеш / С. Белкова // Марий Эл. – 2008.- 30 июля.

Бурлаков В. Калык артист  / В. Бурлаков // Марий Эл. – 2008. – 24июль.

Кириллова И. Илюш чӱчӱ. // Марий Эл. – 2008. – 12 сент.

 

 

Mari